„Gminy mają realny wpływ na poprawę jakości powietrza na swoim terenie. Program „Czyste Powietrze” ułatwia samorządom podejmowanie efektywnych działań w tym zakresie. Jak co roku, zainteresowanym korzyściami finansowymi gminom, we współpracy z funduszami wojewódzkimi, udostępniamy nowe środki, dzięki którym codziennie zmienia się jakość życia Polaków w ich stermomodernizowanych domach wyposażonych w nowoczesne źródła ciepła spełniające najwyższe normy. Warto przypomnieć, że do naszego programu zgłosiło się około 86 proc. polskich gmin, które zapraszamy do dalszej współpracy. Otwieramy też drzwi dla tych samorządów, które jeszcze nie miały okazji korzystać z naszych zachęt finansowanych w programie” – mówi Paweł Mirowski, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. programu „Czyste Powietrze” i efektywności energetycznej budynków oraz wiceprezes NFOŚiGW.

Od 2021 r. NFOŚiGW finansuje uruchomienie i prowadzenie gminnych punktów konsultacyjno-informacyjnych programu „Czyste Powietrze”, premiuje złożone wnioski o dofinansowanie oraz docenia najbardziej aktywne gminy. W tym roku do zawieranych – przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (wfośigw) z gminami – porozumień, wprowadzono nową zachętę finansową dotyczącą wniosków o płatność. Ponadto, na razie pilotażowo w województwach małopolskim i świętokrzyskim, testowane jest też nowe rozwiązanie opierające się na współpracy z gminami, które podjęły się roli operatorów programu „Czyste Powietrze”.

Punkty konsultacyjno-informacyjne

Maksymalna, możliwa do uzyskania przez gminę, kwota to 35 tys. zł na uruchomienie i prowadzenie punktu konsultacyjno-informacyjnego programu „Czyste Powietrze” przez rok od dnia zawarcia porozumienia lub aneksu. Gminy, które zawierają porozumienia dotyczące prowadzenia punktu konsultacyjno-informacyjnego po raz pierwszy mogą ponosić i kwalifikować związane z tym koszty od 1 kwietnia 2023 r. Natomiast samorządy, które podpiszą aneksy na kolejny rok współpracy, będą miały pokrywane koszty kwalifikowane od następnego dnia po upływie okresu kwalifikowalności z porozumienia w brzmieniu dotychczasowym, do upływu roku od zawarcia aneksu.

Dla wszystkich gmin w Polsce – na uruchomienie i prowadzenie punktów konsultacyjno-informacyjnych programu „Czyste Powietrze” – NFOŚiGW zarezerwował niemal 87 mln zł.

Wnioski o dofinansowanie

Tak jak dotychczas: gmina otrzyma 150 zł za złożony wniosek o dofinansowanie na podwyższony lub najwyższy poziom dofinansowania (z wystawionym zaświadczeniem o dochodach) oraz 50 zł za wniosek o podstawowy poziom dofinansowania.

Gmina dostanie także 25 zł jeśli poinformuje wnioskodawcę o możliwości złożenia w banku wniosku o kredyt z dofinansowaniem na częściową spłatę kapitału.

Wnioski o płatność

Nowym elementem finansowego wsparcia, który ma pomóc sprawniej rozliczyć beneficjentów programu, jest ryczałt za złożone wnioski o płatność końcową w wysokości 150 zł po wypłacie końcowej na rzecz beneficjenta (za przekazany za pośrednictwem gminy do wfośigw wniosek o płatność końcową).

Większe zaangażowanie gmin w pomoc w wypełnianiu i składaniu wniosków o płatność przyczyni się do ich lepszej jakości, co będzie miało pozytywny wpływ na tempo ich rozpatrywania i wypłaty dotacji przez wfośigw.

Dodatkowa kwota na finansowanie dla gmin w postaci ryczałtu za końcowe wnioski o płatność zakończone płatnością końcową, przewidziana na cały okres wdrażania programu , to ponad 121 mln zł.

Ranking aktywnych gmin

Dla najbardziej aktywnych gmin (ok. 30% gmin uczestniczących w programie) przyznane zostaną dodatkowe środki na pokrycie kosztów związanych z wdrażaniem „Czystego Powietrza” w łącznej kwocie 25 mln zł, w ramach kolejnego rankingu obejmującego okres od 1 kwietnia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r.

Wskaźnikiem aktywności gmin będzie liczba wniosków o dofinansowanie złożonych z terenu danej gminy (tj. budynków na terenie gminy, które objęte będą modernizacją w ramach programu „Czyste Powietrze”) w ustalonym okresie obowiązywania rankingu, podzielona przez liczbę budynków jednorodzinnych na terenie danej gminy. Wynik będzie pomnożony przez liczbę 100, co pozwoli określić procentowy wskaźnik aktywności danej gminy. Ranking zostanie opublikowany przez NFOŚiGW do końca drugiego kw. 2024 r.

Gminni operatorzy – pilotaż w województwach małopolskim i świętokrzyskim

Odrębne porozumienia zawierane są z gminami, które włączyły się lub włączą do końca 2023 r. w pilotaże dotyczące wsparcia operacyjnego potencjalnych beneficjentów podwyższonego lub najwyższego poziomu dofinansowania, czyli 2) i 3) części programu – oraz przyjmą rolę tzw. operatorów programu. W tym przypadku, ze względu na większe zaangażowanie gmin w proces prowadzenia beneficjenta „za rękę” przez cały proces w „Czystym Powietrzu” (począwszy od wnioskowania o dotację, przez realizację przedsięwzięcia, aż do całkowitego rozliczenia dotacji) – przygotowano specjalny wzór porozumienia zawierający, oprócz zadań dotyczących prowadzenia punktu konsultacyjno-informacyjnego, zadania gminy w roli operatora. Porozumienia – również do końca bieżącego roku – zawierane są z chętnymi gminami z terenu województw małopolskiego i świętokrzyskiego. Obecnie to już łącznie 50 zadeklarowanych gmin z podpisanymi dokumentami.

*****

Program „Czyste Powietrze” – z budżetem 103 mld zł – to największa proekologiczna inicjatywa w polskiej historii służąca skutecznej walce ze smogiem oraz poprawie efektywności energetycznej jednorodzinnych budynków mieszkalnych. „Czyste Powietrze” to szansa dla Polaków nawet na 136,2 tys. zł bezzwrotnej dotacji na termomodernizację, nowe źródło ciepła i audyt energetyczny. Do tej pory z finansowej pomocy skorzystało ponad 730 tys. polskich rodzin, które zdecydowały się na eko-inwestycje za ponad 20 mld zł.

Projekt, pod nadzorem Ministerstwa Klimatu i Środowiska, jest realizowany od września 2018 r. przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wraz z szesnastoma funduszami wojewódzkimi (wfośigw). Partnerami są również gminy, prowadzące w całej Polsce ponad 2 tys. punktów konsultacyjno-informacyjnych programu „Czyste Powietrze” (beneficjanci otrzymują tam kompleksową pomoc w złożeniu wniosku o dofinansowanie czy też rozliczeniu przedsięwzięcia), oraz wybrane banki, oferujące Kredyt Czyste Powietrze.

czystepowietrze.gov.pl (zakładka: Partnerzy/Dla gmin)